Wzorcowanie i kalibrowanie urządzeń pomiarowych

W wielu branżach, gdzie stosuje się urządzenia pomiarowe i kontrolne, szalenie na prawdę istotna jest precyzja wyników, ponieważ dosłownie niewielkie odchylenia mogą posiadać wpływ na przebieg procesów produkcyjnych czy badawczych. Sprzęt pomiarowy ulega jednakże z nierzadko zużyciu lub zmianom związanym z warunkami eksploatacji, dlatego konieczne staje się jego okresowe sprawdzanie. W tym kontekście pojawia się zagadnienie takie jak wzorcowanie i kalibrowanie, które są podstawowymi metodami pozwalającymi oszacować a także przywrócić odpowiednią dokładność urządzeń.

Choćby oba pojęcia bywają używane zamiennie, odnoszą się one do różnych czynności i mają odmienne znaczenie w praktyce inżynierskiej a także metrologicznej.

Wzorcowanie polega na porównaniu wskazań badanego przyrządu z wartościami uzyskiwanymi przy użyciu wzorca o znanej i potwierdzonej dokładności. Celem tego procesu nie jest zmiana parametrów samego urządzenia, lecz tylko ocena różnic i określenie potencjalnych odchyleń. Dzięki temu możliwe staje się sporządzenie dokumentacji zawierającej informacje o rzeczywistych właściwościach przyrządu i jego wiarygodności. Kalibrowanie natomiast dotyczy regulacji urządzenia w taki sposób, aby jego wskazania były kompatybilne z wartościami odniesienia. W praktyce znaczy to ingerencję w działanie sprzętu i dopasowanie go tak, aby mieścił się w określonych granicach tolerancji.

Oba procesy odgrywają bardzo ważną rolę w zapewnianiu jakości pomiarów i są stosowane w wielu gałęziach gospodarki, od przemysłu chemicznego i farmaceutycznego, przez energetykę, aż po sektor motoryzacyjny czy lotniczy. Wzorcowanie i kalibrowanie urządzeń staje się nieodzowne tam, gdzie liczy się powtarzalność wyników i sposobność ich porównania z panującymi normami. Regularne wykonywanie takich działań umożliwia wykrywanie odchyleń zanim wpłyną one na procesy technologiczne, co ma szczególne znaczenie w środowiskach wymagających ścisłej sprawdzeniu jakości.

Znaczenie tych czynności można rozpatrywać również z perspektywy naukowej, ponieważ w laboratoriach badawczych dokładność pomiarów ma zasadniczy wpływ na wiarygodność analiz i eksperymentów. Wzorcowanie umożliwia określić margines błędu, a kalibrowanie umożliwia utrzymanie sprzętu w granicach norm, co jest ważne dla poprawnego interpretowania rezultatów. W praktyce oznacza to, że każdy przyrząd pomiarowy, niezależnie od tego, czy służy do badań naukowych, czy do kontroli jakości w zakładzie przemysłowym, wymaga dobrego podejścia obejmującego zarówno ocenę jego wskazań, jak i ewentualne dopasowanie działania.

Zobacz także: wzorcowanie czujnika temperatury apar .